Onze loge viert op 6 november 2025 haar 200 jarig Jubileum!

Hoe het begon ….

Het jaar 1823 begint met de koudste maand sinds metingen zijn verricht. Het bestuur van het departement van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen in Helder, opgericht 6 december 1822 door Pieter d’Armandville en Johannes Schermerlé, komt vaak en meestal kort bijeen. Keer op keer treden nieuwe leden – na ballotage – toe. Zelfs twee honoraire leden; zij kunnen van nut zijn voor het departement, al beschikken zij niet over veel geld. Op gezette tijden worden lezingen, voordrachten gehouden. Zo verzorgt de voorzitter Pieter d’Armandville op 3 maart 1823 een voordracht met als titel: ‘De bestemming van den Mensch’. 

In de gesprekken tussen Pieter en Johannes komt ook de vrijmetselarij ter sprake. Ja, Pieter is vrijmetselaar. In Frankrijk is de vrijmetselarij wijdverbreid. Daaronder zijn nogal wat militaire loges. Veel militaire loges beschikken niet over een gebouw; zij zijn mobiel en vergezellen de regimenten. Daarom worden zij veldloges genoemd. Het vrijmetselaarschap geeft vaak toegang tot een militaire carrière. 

In Helder vindt hij een gewillig oor, niet alleen bij zijn secretaris Schermerlé, maar ook bij veel leden van het departement van de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen. De procedure om een loge op te richten, is vrijwel gelijk aan die welke is gevolgd bij de oprichting van het departement. Pieter stelt hen voor om een loge te stichten. In oktober 1825 gaat een verzoek uit naar het hoofdbestuur in ’s-Gravenhage, om een loge te mogen oprichten, dragende de naam Willem Frederik Karel, met als kleuren oranje en wit. Het is de tijd waarin prins Frederik Grootmeester is. Het hoofdbestuur behandelt het verzoek in zijn vergadering van 19 november 1825, de datum van oprichting van de loge Willem Frederik Karel. De brief van het hoofdbestuur is gedateerd 23 november, de zogenaamde constitutiebrief, en is ondertekend door prins Frederik. 

Weliswaar hebben we onze constitutiebrief ontvangen, maar helaas, het jaargetijde staat een directe installatie van de loge in de weg. Wel mag de loge onder voorwaarden gaan werken. Reizen in die tijd is niet eenvoudig: er is nog geen spoorlijn en verharde wegen zijn schaars. De reis naar Helder gaat met de trekschuit tot ‘t Zand en verder met de postwagen. Eindpunt is het koffiehuis De Rode Leeuw. Voor wat betreft het weer is eind 1825, begin 1826, een slecht jaargetijde. 

Zoals toegestaan door het hoofdbestuur gaat de loge van start. De eerste functionarissen van de nieuwe loge zijn, naast Pieter d’Armandville, de heren Pieter van der Zanden, Jean Baptistz van Meerbeecke, Johannes Schermerlé, Franciscus van Straten, Pieter Ruardi (de eerste plattelandsdokter die zich in 1824 vestigt in Helder), Jan de Jong en George Hackett. De loge groeit en bloeit. Zij die aankloppen, hebben uiteenlopende beroepen: timmerman, horlogemaker, schilder, adelborst, officier, aannemer, scheepskapitein. De bijeenkomsten zijn op de vrijdagavond, in de achterzaal van het etablissement Concordia aan de Kanaalweg. Op een perceel ergens tussen het Westplein (nu Helden der Zeeplein) en de plek waar in die jaren de synagoge stond. In het voorjaar van 1826, op 8 mei, vindt de installatie van de loge plaats. 

Hoe het is …..

Eer zijn sinds die tijd vele voorzittend meesters geweest, komt de loge elk donderdag bijeen en bestaat deze nog steeds uit een rijke schakering van broeders met uiteenlopende beroepen.

Deze bijzondere gebeurtenis, een vereniging die al 200 jaar actief is, kan niet ongemerkt voorbij gaan. De jubileum commissie heeft een bijzonder programma samengesteld dat de geschiedenis laat herleven maar ook hoe de vrijmetselarij nog steeds een belangrijke bijdrage levert in de huidige maatschappij. 

Het jubileum programma loopt van september 2025 tot en met juni 2026

Gedurende dit werkjaar zijn er 6 bijzondere rituaal bijeenkomsten voor vrijmetselaren in onze loge. Daarnaast zijn er ook 4 avonden voor niet-vrijmetselaren in onze loge om mensen kennis te laten nemen van onze werkwijze en te mee beleven hoe wij onze donderdagavonden doorbrengen.

Daarnaast worden er een 8-tal culturele avonden met lezingen en muziek georganiseerd die voor iedereen toegankelijk zijn. Deze avonden worden opgeluisterd met een kleine expositie welke ondersteund wordt door het Cultureel Maconniek Centrum in Den Haag. Plaats en tijd worden ruim op tijd via de lokale media bekend gemaakt

De sprekers zijn:

• Jan Kikkert: (Helderse Historische Vereniging): de ontstaansgeschiedenis van de loge en de Vereeniging ’t Nut tot Algemeen in 1820, waarbij de loge aan de wieg stond van deze vereniging. 
• Matt Herben: Belang van de vrijmetselarij en de maatschappelijke relevantie
• Gabriel Vriens: Een muzikale lezing waarbij diverse vrijmetselaar componisten de revue passeren
• Leonard Jonkers: Een lezing door de Groot Meester.  Hoe kan het gedachtegoed van de vrijmetselarij ons verder helpen in deze complexe wereld waarin polarisatie groter is dan verbinden en tolerantie, verdraagzaamheid verder weg dan ooit lijkt. 
• Buro Boeiend: Mondriaan was geen vrijmetselaar, maar wilde het wel worden en hoe dat in zijn  kunst zichtbaar is geworden
• Anky Fokker: Een lezing door de Groot  Meester van de Vrouwen Vrijmetselarij over de ontwikkeling van de vrijmetselarij voor vrouwen in Nederland
• Marjan Slob: Filosoof en schrijver van ‘Ruimte maken voor het andere’, het thema van de Denker des Vaderland
• Mitchell Swart: Als lid van het Netwerk Jonge Vrijmetselaren verteld hij hoe de huidige generatie baat zou kunnen hebben van de vrijmetselarij. Wat heeft een loge te bieden en hoe komen we in contact. Zij zijn onze toekomst. 

In het kader van het 200 jarig bestaan wordt een boekje uitgegeven ‘200 jaar vrijmetselarij in Den Helder’ en een speciaal gegraveerde ‘kanon’; onze wijnglazen tijdens de tafelloges. Deze zullen tijdens het jubileum jaar verkrijgbaar zijn tegen een kleine vergoeding.